Τα trans λιπαρά έχουν μπει στο στόχαστρο των διατροφολόγων και των επιστημονικών οργανισμών σε όλο τον κόσμο λόγω των σοβαρών κινδύνων που εγκυμονούν για την υγεία. Αν και πολλές βιομηχανίες τροφίμων έχουν περιορίσει ή αφαιρέσει αυτά τα λιπαρά από τα προϊόντα τους, εξακολουθούν να υπάρχουν σε αρκετές καθημερινές τροφές.
Τι είναι τα trans λιπαρά
Τα trans λιπαρά είναι ένας τύπος ακόρεστων λιπαρών που παράγονται κυρίως τεχνητά, μέσω μιας διαδικασίας που ονομάζεται υδρογόνωση. Κατά τη διάρκεια αυτής, τα φυτικά έλαια μετατρέπονται σε στερεά λίπη για να αυξηθεί η διάρκεια ζωής τους και να βελτιωθεί η υφή των τροφών.
Υπάρχουν δύο τύποι trans λιπαρών:
- Φυσικά trans λιπαρά: Παράγονται σε μικρές ποσότητες στο πεπτικό σύστημα των μηρυκαστικών ζώων και βρίσκονται σε κρέας και γαλακτοκομικά.
- Τεχνητά trans λιπαρά: Παράγονται βιομηχανικά και χρησιμοποιούνται σε πολλά επεξεργασμένα τρόφιμα.
Οι κίνδυνοι για την υγεία
Η κατανάλωση trans λιπαρών συνδέεται άμεσα με:
- Αύξηση της “κακής” χοληστερίνης (LDL)
- Μείωση της “καλής” χοληστερίνης (HDL)
- Αυξημένο κίνδυνο για καρδιαγγειακά νοσήματα
- Αυξημένο κίνδυνο για διαβήτη τύπου 2
- Φλεγμονές και μεταβολικές διαταραχές
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) προτείνει να περιοριστεί η κατανάλωση trans λιπαρών σε λιγότερο από το 1% της ημερήσιας πρόσληψης ενέργειας.
Πού κρύβονται τα trans λιπαρά
Παρά τη μείωση της χρήσης τους σε πολλά προϊόντα, τα trans λιπαρά εξακολουθούν να υπάρχουν σε διάφορα επεξεργασμένα τρόφιμα. Ορισμένες από τις πιο κοινές πηγές είναι:
Επεξεργασμένα τρόφιμα
- Μπισκότα και κράκερ: Πολλά βιομηχανικά παραγόμενα γλυκά περιέχουν μερικώς υδρογονωμένα έλαια.
- Πίτες και κρουασάν: Τα προϊόντα ζύμης περιέχουν συχνά trans λιπαρά για μεγαλύτερη διάρκεια ζωής και καλύτερη υφή.
- Παγωτά και γλυκίσματα: Περιέχουν λιπαρές ύλες που είναι συχνά πλούσιες σε trans λιπαρά.
Προτηγανισμένα τρόφιμα
- Πατάτες τηγανιτές: Ειδικά αν μαγειρεύονται με επαναχρησιμοποιημένο λάδι.
- Σνακ τύπου chips: Οι περισσότερες ποικιλίες τηγανίζονται σε έλαια με trans λιπαρά.
- Κατεψυγμένα τρόφιμα: Όπως πίτσες, πίτες και προϊόντα fast food.
Μαργαρίνες και λίπη επάλειψης
- Ορισμένες μαργαρίνες, ειδικά οι παλαιότερες συνταγές, περιείχαν σημαντικά ποσοστά trans λιπαρών.
Πώς να τα εντοπίσετε
Για να μειώσετε την κατανάλωση trans λιπαρών, είναι σημαντικό να μάθετε να τα εντοπίζετε στις ετικέτες των τροφίμων:
Διαβάστε τις ετικέτες
Αναζητήστε φράσεις όπως:
- “Μερικώς υδρογονωμένα έλαια”
- “Υδρογονωμένο φυτικό λίπος”
Ακόμα κι αν η ετικέτα αναγράφει «0g trans λιπαρά», αν περιέχει τέτοιους όρους στα συστατικά, είναι πιθανό να υπάρχουν σε μικρή ποσότητα.
Προτιμήστε φρέσκα και ανεπεξέργαστα τρόφιμα
- Μαγειρέψτε στο σπίτι με ελαιόλαδο ή άλλα φυσικά λιπαρά.
- Αποφύγετε έτοιμα και επεξεργασμένα σνακ.
Πρωτοβουλίες και κανονισμοί
Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει θεσπίσει όρια για τα trans λιπαρά. Από το 2021, τα τρόφιμα δεν πρέπει να περιέχουν περισσότερα από 2 γραμμάρια trans λιπαρών ανά 100 γραμμάρια λίπους. Στην Ελλάδα, πολλά προϊόντα έχουν ήδη προσαρμοστεί σε αυτή τη νομοθεσία, αλλά η προσοχή του καταναλωτή παραμένει απαραίτητη.
Χρήσιμες συμβουλές για καθημερινή αποφυγή
- Ελέγχετε τις ετικέτες πριν την αγορά
- Μαγειρεύετε με φυσικά λίπη όπως ελαιόλαδο
- Περιορίστε την κατανάλωση επεξεργασμένων τροφών
- Επιλέγετε φρέσκα προϊόντα από την αγορά
