Ο Δείκτης Μάζας Σώματος (ΔΜΣ) χρησιμοποιείται εδώ και δεκαετίες ως βασικό εργαλείο εκτίμησης κινδύνου για διάφορα νοσήματα, μεταξύ αυτών και οι καρδιοπάθειες. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια οι ειδικοί τονίζουν ότι δεν είναι ο μοναδικός δείκτης που μετράει. Η κατανομή του λίπους, και ειδικότερα το λίπος στην κοιλιακή περιοχή, φαίνεται πως παίζει καθοριστικό ρόλο στον κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών παθήσεων, ανεξάρτητα από τον συνολικό ΔΜΣ.
Τι δείχνει ο ΔΜΣ και ποιοι είναι οι περιορισμοί του
Ο ΔΜΣ (BMI) υπολογίζεται με βάση το ύψος και το βάρος και δίνει μια γρήγορη εικόνα για το αν το άτομο είναι ελλιποβαρές, φυσιολογικό, υπέρβαρο ή παχύσαρκο.
Όρια ΔΜΣ:
- 18,5 – 24,9: Φυσιολογικό βάρος
- 25 – 29,9: Υπέρβαρος
- 30 και άνω: Παχυσαρκία
Περιορισμοί του ΔΜΣ:
- Δεν διαχωρίζει μυϊκή από λιπώδη μάζα
- Δεν αποκαλύπτει την κατανομή λίπους στο σώμα
- Μπορεί να δώσει παραπλανητικά αποτελέσματα σε άτομα με υψηλή μυϊκή μάζα ή σε ηλικιωμένους
Ο κίνδυνος δεν κρύβεται μόνο στα κιλά
Τα τελευταία χρόνια, πολυάριθμες έρευνες δείχνουν ότι το πού αποθηκεύεται το λίπος είναι πιο σημαντικό από το πόσο βάρος φέρει κανείς συνολικά.
Άτομα με φυσιολογικό ΔΜΣ αλλά αυξημένο κοιλιακό λίπος έχουν υψηλότερο καρδιαγγειακό κίνδυνο απ’ ό,τι υπέρβαρα άτομα με λιγότερο κοιλιακό λίπος.
Τι είναι η κοιλιακή παχυσαρκία
Η κοιλιακή (ή σπλαχνική) παχυσαρκία είναι η συσσώρευση λίπους γύρω από τα όργανα της κοιλιάς – όπως το ήπαρ, το πάγκρεας και το έντερο. Αυτός ο τύπος λίπους είναι μεταβολικά ενεργός και πιο επικίνδυνος.
Με απλά λόγια:
Δεν έχει σημασία μόνο πόσο λίπος έχεις, αλλά πού το έχεις.
Μέτρηση κοιλιακού λίπους: τι δείχνει η περιφέρεια μέσης
Η περιφέρεια μέσης είναι ένας πρακτικός δείκτης για την εκτίμηση της κοιλιακής παχυσαρκίας.
Επικίνδυνα όρια:
- Γυναίκες: Πάνω από 88 εκατοστά
- Άνδρες: Πάνω από 102 εκατοστά
Τιμές πάνω από αυτά τα όρια έχουν συνδεθεί με αυξημένο κίνδυνο για:
- Καρδιαγγειακά νοσήματα
- Υψηλή αρτηριακή πίεση
- Διαβήτη τύπου 2
- Μεταβολικό σύνδρομο
Πώς η κοιλιακή παχυσαρκία επηρεάζει την καρδιά
Το λίπος γύρω από τα όργανα εκκρίνει φλεγμονώδεις ουσίες και ορμόνες που διαταράσσουν τη λειτουργία του καρδιαγγειακού συστήματος.
Επιπτώσεις στην υγεία:
- Αυξημένη αρτηριακή πίεση
- Αντίσταση στην ινσουλίνη
- Αυξημένη LDL (“κακή” χοληστερίνη) και μειωμένη HDL (“καλή”)
- Φλεγμονή των αγγείων, που οδηγεί σε αθηρωμάτωση
Τι δείχνουν οι έρευνες
Μελέτες σε μεγάλους πληθυσμούς έχουν δείξει ότι:
- Άτομα με φυσιολογικό βάρος αλλά αυξημένη περιφέρεια μέσης είχαν διπλάσιο κίνδυνο θανάτου από καρδιαγγειακά, σε σχέση με άτομα υπέρβαρα αλλά με χαμηλότερη κοιλιακή παχυσαρκία.
- Η κοιλιακή παχυσαρκία σχετίζεται άμεσα με τον κίνδυνο εμφράγματος, ακόμη και όταν ο ΔΜΣ είναι σε «φυσιολογικά» επίπεδα.
Τι να προσέξεις αν έχεις αυξημένο κοιλιακό λίπος
Αν και δεν μπορείς να “διαλέξεις” από ποιο σημείο θα χάσεις λίπος, υπάρχουν τρόποι να μειώσεις το σπλαχνικό λίπος σταδιακά.
Τι βοηθά περισσότερο:
- Μείωση επεξεργασμένων υδατανθράκων και ζάχαρης
- Καθημερινή φυσική δραστηριότητα (περπάτημα, αερόβια, ασκήσεις ενδυνάμωσης)
- Ύπνος 7-8 ώρες/νύχτα
- Διαχείριση άγχους – η αυξημένη κορτιζόλη ευνοεί την αποθήκευση λίπους στην κοιλιά
- Αποφυγή αλκοόλ, ειδικά μπύρας και ποτών με ζάχαρη
Συνδυασμός δεικτών: το πιο αξιόπιστο εργαλείο
Η πιο ασφαλής προσέγγιση είναι να μη βασίζεσαι μόνο στον ΔΜΣ, αλλά να τον συνδυάζεις με:
- Περιφέρεια μέσης
- Ποσοστό λίπους σώματος
- Εξετάσεις αίματος (χοληστερίνη, γλυκόζη, τριγλυκερίδια)
- Οικογενειακό ιστορικό και επίπεδο άσκησης
Κλείνοντας
Η υγεία της καρδιάς δεν εξαρτάται μόνο από το βάρος σου στη ζυγαριά ή το ΔΜΣ. Αν το λίπος συγκεντρώνεται στην κοιλιά, ακόμη κι αν το συνολικό βάρος είναι “φυσιολογικό”, ο καρδιαγγειακός κίνδυνος αυξάνεται σημαντικά. Η κοιλιακή παχυσαρκία είναι ο “σιωπηλός εχθρός” που αξίζει να μετρηθεί και να αντιμετωπιστεί με πρακτικά βήματα και συνέπεια. Εστίασε στη βελτίωση της σύστασης του σώματος και όχι απλώς στον αριθμό στη ζυγαριά.
