Η απόφαση να ξεκινήσει κανείς μια δίαιτα δεν είναι εύκολη υπόθεση και δεν θα έπρεπε να λαμβάνεται ελαφρά τη καρδία. Μια νέα αμερικανική μελέτη προειδοποιεί για τις αρνητικές συνέπειες του φαινομένου «γιο-γιο», το οποίο προκαλείται από μη ιατρικά απαραίτητες δίαιτες. Τα αποτελέσματα της έρευνας υπογραμμίζουν την ανάγκη για ενημερωμένες αποφάσεις σχετικά με τη διατροφή και την αποφυγή της πίεσης που ασκούν τα κοινωνικά πρότυπα.
Επικίνδυνες διατροφικές συνήθειες
Το φαινόμενο γιο-γιο χαρακτηρίζεται από επαναλαμβανόμενη απώλεια και επανάκτηση βάρους, που συχνά προκύπτει από δίαιτες-αστραπή ή αυστηρά προγράμματα διατροφής. Σύμφωνα με τη Lynsey Romo, καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο της Βόρειας Καρολίνας, «πολλοί άνθρωποι υποκύπτουν στις επιταγές της κοινωνίας για ένα αδύνατο σώμα, με αποτέλεσμα να υιοθετούν ακραίες στρατηγικές απώλειας βάρους».
Η έρευνα, που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Qualitative Health Research, βασίστηκε σε συνεντεύξεις με 36 ενήλικες που είχαν βιώσει επανειλημμένες αυξομειώσεις βάρους. Σημαντικό εύρημα ήταν ότι οι περισσότεροι δεν ξεκίνησαν δίαιτα για λόγους υγείας, αλλά για να συμμορφωθούν με κοινωνικά πρότυπα ομορφιάς.
Οι συμμετέχοντες ανέφεραν ότι αρχικά έβλεπαν αποτελέσματα, αλλά σύντομα έμπαιναν σε έναν φαύλο κύκλο όπου η απώλεια βάρους οδηγούσε στην ανάκτησή του – συχνά με επιπλέον κιλά.
Ντροπή, δυσαρέσκεια με το σώμα και κοινωνική απομόνωση
Η έρευνα έδειξε ότι οι συνεχείς προσπάθειες για αδυνάτισμα συχνά συνοδεύονταν από αισθήματα ντροπής και χαμηλής αυτοεκτίμησης. Οι συμμετέχοντες ένιωθαν μεγαλύτερη δυσαρέσκεια για το σώμα τους μετά από μια αποτυχημένη δίαιτα, γεγονός που τους ωθούσε να ξεκινήσουν νέα, πιο αυστηρή διατροφή.
Παράλληλα, παρατηρήθηκαν ανθυγιεινές διατροφικές συμπεριφορές, όπως:
- Υπερφαγικά επεισόδια και συναισθηματική κατανάλωση φαγητού
- Υπερβολική άσκηση
- Αποφυγή κοινωνικών εκδηλώσεων λόγω του φόβου της υπερκατανάλωσης τροφής
- Ακραίες δίαιτες, όπως οι δίαιτες χαμηλών υδατανθράκων ή η χρήση επικίνδυνων συμπληρωμάτων
Η Katelin Mueller, μία από τις συγγραφείς της μελέτης, ανέφερε ότι πολλοί συμμετέχοντες έγιναν εμμονικοί με το βάρος τους, γεγονός που επηρέασε τις σχέσεις τους με φίλους, οικογένεια και συναδέλφους.
Πώς να σπάσετε τον κύκλο του φαινομένου γιο-γιο
Παρότι οι περισσότεροι συμμετέχοντες δυσκολεύτηκαν να ξεφύγουν από το φαινόμενο γιο-γιο, κάποιοι κατάφεραν να υιοθετήσουν μια πιο υγιή προσέγγιση. Αυτοί επικεντρώθηκαν περισσότερο στη γενική υγεία τους παρά στον αριθμό της ζυγαριάς.
Οι ερευνητές κατέληξαν ότι οι δίαιτες που δεν έχουν ιατρική ανάγκη μπορεί να προκαλέσουν μακροχρόνια ψυχολογική και σωματική βλάβη. «Οι άνθρωποι που ξεκινούν δίαιτες για να ανταποκριθούν σε κοινωνικά πρότυπα καταλήγουν να βιώνουν χρόνια ντροπή, δυσαρέσκεια με το σώμα τους, άγχος και κοινωνική σύγκριση», σημειώνουν.
Η λύση; Αντί για γρήγορες δίαιτες, η έμφαση πρέπει να δίνεται στη μακροπρόθεσμη υγιεινή διατροφή και στη θετική σχέση με το σώμα μας.
