Η λακτόζη είναι ένας φυσικός τύπος σακχάρου που βρίσκεται στα γαλακτοκομικά προϊόντα και αποτελεί βασικό στοιχείο της διατροφής πολλών ανθρώπων. Ωστόσο, ορισμένα άτομα επιλέγουν να μειώσουν ή να διακόψουν την κατανάλωση λακτόζης λόγω δυσανεξίας ή προσωπικών διατροφικών επιλογών. Πώς επηρεάζει αυτή η αλλαγή το σώμα;
Με τη βοήθεια διατροφολόγου, εξετάζουμε τις πιθανές επιδράσεις της αποχής από τη λακτόζη στον οργανισμό.
Ανάπτυξη ευαισθησίας στη λακτόζη
Για την πέψη της λακτόζης, ο οργανισμός μας παράγει ένα ένζυμο που ονομάζεται λακτάση. Η λακτάση διασπά τη λακτόζη σε δύο απλούστερα σάκχαρα, τη γλυκόζη και τη γαλακτόζη, τα οποία μπορούν να απορροφηθούν πιο εύκολα από το σώμα.
Η παραγωγή της λακτάσης διαφέρει από άτομο σε άτομο και μπορεί να μειωθεί με την ηλικία. Όταν κάποιος σταματήσει να καταναλώνει λακτόζη για μεγάλο χρονικό διάστημα, η παραγωγή λακτάσης μπορεί να μειωθεί, καθιστώντας το άτομο πιο ευαίσθητο στη λακτόζη. Αυτό σημαίνει ότι, αν κάποιος που έχει αποκλείσει τη λακτόζη από τη διατροφή του αποφασίσει να καταναλώσει ξανά γαλακτοκομικά, μπορεί να εμφανίσει συμπτώματα δυσανεξίας, όπως φούσκωμα, αέρια ή στομαχικές διαταραχές.
Ωστόσο, σε αντίθεση με τις αλλεργίες στις πρωτεΐνες του γάλακτος, η δυσανεξία στη λακτόζη δεν απαιτεί πλήρη αποχή. Κάθε οργανισμός έχει διαφορετικό επίπεδο ανοχής στη λακτόζη και μπορεί να καταναλώνει μικρές ποσότητες χωρίς προβλήματα.
Απώλεια των προβιοτικών ιδιοτήτων της λακτόζης
Η λακτόζη δρα ως προβιοτικό, δηλαδή συμβάλλει στην ανάπτυξη των ευεργετικών βακτηρίων του εντέρου. Όταν διακόπτουμε την κατανάλωσή της, περιορίζουμε την υποστήριξη της εντερικής μικροχλωρίδας, η οποία είναι απαραίτητη για:
- Την καλή πέψη
- Την ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος
- Τη ρύθμιση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα
- Τον έλεγχο του σωματικού βάρους
Μια ισορροπημένη εντερική χλωρίδα βοηθά στην πρόληψη των λοιμώξεων, στη βελτίωση της πέψης και στη μείωση του κινδύνου ανάπτυξης μεταβολικών νοσημάτων, όπως ο διαβήτης τύπου 2.
Μείωση του φουσκώματος
Για όσους έχουν δυσανεξία στη λακτόζη, η μείωση ή η διακοπή της κατανάλωσης αυτού του σακχάρου μπορεί να βελτιώσει σημαντικά την πέψη.
Στην Ευρώπη, περίπου 30 έως 50% των ενηλίκων παρουσιάζουν ευαισθησία στη λακτόζη. Τα πιο κοινά συμπτώματα είναι:
- Αέρια και φούσκωμα
- Κοιλιακές κράμπες
- Διαταραχές του εντέρου
Τα συμπτώματα συνήθως εμφανίζονται 30 λεπτά έως 2 ώρες μετά την κατανάλωση γαλακτοκομικών προϊόντων και μπορεί να διαρκέσουν αρκετές ώρες, ανάλογα με το επίπεδο ευαισθησίας του ατόμου.
Αν λοιπόν κάποιος αντιμετωπίζει τέτοιου είδους πεπτικές διαταραχές, η μείωση της λακτόζης μπορεί να τον βοηθήσει να ανακτήσει την άνεση στη διαδικασία της πέψης.
Μείωση των επεισοδίων διάρροιας
Η δυσανεξία στη λακτόζη μπορεί να προκαλέσει ταχεία εντερική κινητικότητα, με αποτέλεσμα να εμφανίζονται επεισόδια διάρροιας.
Αυτό συμβαίνει επειδή η λακτόζη προκαλεί κατακράτηση νερού στο έντερο, κάτι που οδηγεί σε διάρροια οσμωτικού τύπου. Όταν η ευαισθησία στη λακτόζη είναι σοβαρή, η διάρροια μπορεί να είναι έντονη, όξινη και υδαρής, αν και δεν περιέχει αίμα.
Η μείωση ή η διακοπή της λακτόζης στη διατροφή βοηθά στην αποκατάσταση της φυσιολογικής λειτουργίας του εντέρου και στην ανακούφιση από αυτά τα συμπτώματα.
Αίσθηση μεγαλύτερης ενέργειας
Οι χρόνιες διαταραχές του πεπτικού, όπως οι επαναλαμβανόμενες διάρροιες, μπορούν να οδηγήσουν σε διατροφικές ελλείψεις, καθώς μειώνουν την απορρόφηση βασικών βιταμινών, μετάλλων και μακροθρεπτικών συστατικών.
Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε:
- Χρόνια κόπωση
- Αποδυνάμωση του ανοσοποιητικού συστήματος
- Διαταραχές συγκέντρωσης
Η αποφυγή των γαλακτοκομικών μπορεί, σε ορισμένες περιπτώσεις, να συμβάλει στη βελτίωση των επιπέδων ενέργειας και στη μείωση της κόπωσης.
Προσδιορισμός του προσωπικού ορίου ανοχής στη λακτόζη
Η αποχή από τη λακτόζη δεν σημαίνει απαραίτητα ότι πρέπει να εξαλειφθούν πλήρως τα γαλακτοκομικά προϊόντα.
Ορισμένα τρόφιμα περιέχουν λιγότερη λακτόζη και μπορούν να καταναλώνονται χωρίς πρόβλημα από άτομα με δυσανεξία, όπως:
- Τυριά με χαμηλή περιεκτικότητα σε λακτόζη, όπως η παρμεζάνα
- Γιαούρτι, το οποίο περιέχει προβιοτικά που βοηθούν στην πέψη της λακτόζης
- Γαλακτοκομικά προϊόντα χωρίς λακτόζη
Για όσους θέλουν να ανακαλύψουν το επίπεδο ανοχής τους, υπάρχουν δύο τρόποι:
- Πλήρης αποχή για ένα μήνα και σταδιακή επανεισαγωγή προϊόντων με μικρή ποσότητα λακτόζης.
- Βαθμιαία μείωση της κατανάλωσης μέχρι να βρεθεί το επίπεδο που είναι ανεκτό από τον οργανισμό.
Εναλλακτικές λύσεις για τα γαλακτοκομικά προϊόντα
Σήμερα υπάρχουν πολλές επιλογές φυτικών προϊόντων που αντικαθιστούν τα γαλακτοκομικά, όπως:
- Φυτικά γάλατα (αμυγδάλου, σόγιας, βρώμης, καρύδας)
- Φυτικά γιαούρτια και τυριά
- Ειδικά προϊόντα χωρίς λακτόζη
Συμπέρασμα
Η αποχή από τη λακτόζη έχει τόσο θετικές όσο και αρνητικές επιπτώσεις στο σώμα. Για όσους έχουν δυσανεξία, η μείωση ή η εξάλειψή της μπορεί να βελτιώσει τη πέψη, τη συνολική ευεξία και τα επίπεδα ενέργειας. Ωστόσο, η πλήρης αποχή δεν είναι απαραίτητη για όλους, καθώς η λακτόζη συμβάλλει στη σωστή λειτουργία του εντέρου.
Κάθε οργανισμός είναι μοναδικός, και η ισορροπία στη διατροφή είναι το κλειδί για την καλή υγεία.
