Τα αντιοξειδωτικά έχουν τραβήξει την προσοχή της επιστημονικής κοινότητας και του ευρύτερου κοινού τα τελευταία χρόνια, κυρίως λόγω της ισχυρής τους σύνδεσης με την πρόληψη χρόνιων ασθενειών και την ενίσχυση της καλής υγείας. Παρόλο που δεν είναι πανάκεια, η συμβολή τους είναι καθοριστική στην καταπολέμηση της οξειδωτικής φθοράς που προκαλείται από τις ελεύθερες ρίζες στον οργανισμό μας.
Τι είναι τα αντιοξειδωτικά
Τα αντιοξειδωτικά είναι ενώσεις που βοηθούν στην προστασία των κυττάρων από τη φθορά που προκαλούν οι ελεύθερες ρίζες, μόρια που δημιουργούνται φυσιολογικά στον οργανισμό κατά τη διάρκεια μεταβολικών διεργασιών ή από εξωτερικούς παράγοντες όπως:
- το κάπνισμα
- η ατμοσφαιρική ρύπανση
- η υπεριώδης ακτινοβολία
- η κακή διατροφή
Αν δεν ελεγχθούν, οι ελεύθερες ρίζες μπορούν να προκαλέσουν οξειδωτικό στρες, το οποίο έχει συνδεθεί με διάφορες παθήσεις.
Οξειδωτικό στρες και επιπτώσεις στην υγεία
Το οξειδωτικό στρες έχει συσχετιστεί με την εμφάνιση ή επιδείνωση πολλών προβλημάτων υγείας όπως:
- Καρδιοπάθειες
- Καρκίνος
- Νευροεκφυλιστικά νοσήματα (π.χ. Αλτσχάιμερ, Πάρκινσον)
- Διαβήτης τύπου 2
- Φλεγμονώδεις παθήσεις
- Πρόωρη γήρανση του δέρματος
Η δράση των αντιοξειδωτικών είναι σημαντική επειδή δεσμεύουν και εξουδετερώνουν τις ελεύθερες ρίζες, μειώνοντας τις βλαβερές τους επιδράσεις.
Κατηγορίες και παραδείγματα αντιοξειδωτικών
Υπάρχουν πολλές φυσικές ενώσεις με αντιοξειδωτική δράση, μερικές εκ των οποίων λαμβάνονται αποκλειστικά μέσω της διατροφής:
Βιταμίνες
- Βιταμίνη C (εσπεριδοειδή, πιπεριές, μπρόκολο)
- Βιταμίνη Ε (ξηροί καρποί, ηλιέλαιο, αβοκάντο)
- Βιταμίνη Α και β-καροτένιο (καρότα, γλυκοπατάτες, σπανάκι)
Φυτοθρεπτικά συστατικά
- Φλαβονοειδή (τσαϊ, μαύρη σοκολάτα, σταφύλια)
- Πολυφαινόλες (ελαιόλαδο, κόκκινο κρασί, μούρα)
- Λυκοπένιο (ντομάτες, καρπούζι)
Ιχνοστοιχεία
- Σελήνιο (ξηροί καρποί, αυγά, δημητριακά)
- Ψευδάργυρος (κρέας, όσπρια, σπόροι)
Πώς να ενισχύσετε τη διατροφή σας με αντιοξειδωτικά
Η ενίσχυση της πρόσληψης αντιοξειδωτικών δεν απαιτεί εξειδικευμένα συμπληρώματα, αλλά μπορεί να επιτευχθεί απλά μέσω ισορροπημένης διατροφής:
- Καταναλώστε ποικιλία φρούτων και λαχανικών καθημερινά, ιδανικά 5 μερίδες την ημέρα
- Προτιμήστε τρόφιμα εποχής, τα οποία περιέχουν περισσότερα φυτοθρεπτικά συστατικά
- Πίνετε πράσινο ή μαύρο τσάι
- Χρησιμοποιείτε παρθένο ελαιόλαδο αντί για άλλα λίπη
- Περιορίστε τη ζάχαρη και τα επεξεργασμένα τρόφιμα, τα οποία αυξάνουν το οξειδωτικό στρες
Συμπληρώματα αντιοξειδωτικών: ναι ή όχι;
Αν και σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να κριθούν απαραίτητα, τα συμπληρώματα αντιοξειδωτικών δεν είναι για όλους. Η υπερβολική κατανάλωσή τους μπορεί να έχει αρνητικές επιπτώσεις και να φέρει αντίθετα αποτελέσματα, επηρεάζοντας ακόμη και την αποτελεσματικότητα ορισμένων φαρμάκων ή θεραπειών.
Πριν την κατανάλωσή τους, είναι σημαντικό να προηγείται ιατρική συμβουλή, ειδικά σε άτομα με χρόνια νοσήματα ή ειδικές διατροφικές ανάγκες.
Πρακτικές συμβουλές για καθημερινή προστασία
- Ξεκινήστε τη μέρα σας με φρέσκα φρούτα ή φυσικό χυμό
- Προσθέστε μυρωδικά όπως ρίγανη, δεντρολίβανο και κουρκουμά στις συνταγές σας
- Εντάξτε σοκολάτα υγείας (με υψηλό ποσοστό κακάο) στα γλυκά σας
- Μην παραψήνετε τα λαχανικά σας – το πολύ μαγείρεμα μειώνει την αντιοξειδωτική τους δράση
- Πίνετε νερό συστηματικά – η καλή ενυδάτωση βοηθά στην αποβολή των τοξινών
