Τα αυτοάνοσα νοσήματα είναι χρόνιες καταστάσεις κατά τις οποίες το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται σε υγιείς ιστούς του ίδιου του σώματος. Παθήσεις όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα, ο ερυθηματώδης λύκος, η ψωρίαση, η σκλήρυνση κατά πλάκας και η νόσος του Hashimoto, επηρεάζουν εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως.
Αν και η διατροφή δεν μπορεί να “θεραπεύσει” ένα αυτοάνοσο νόσημα, έχει ισχυρή επίδραση στην ένταση των συμπτωμάτων, τη φλεγμονή και τη γενική ποιότητα ζωής.
Η σχέση διατροφής και φλεγμονής
Η φλεγμονή είναι κοινός παρονομαστής στα περισσότερα αυτοάνοσα. Ορισμένα τρόφιμα μπορούν να την ενισχύσουν, ενώ άλλα να την καταπραΰνουν. Μια ισορροπημένη διατροφή μπορεί να βοηθήσει:
- Στη ρύθμιση του ανοσοποιητικού συστήματος
- Στην αποφυγή εξάρσεων
- Στην ενίσχυση της ενέργειας και της ευεξίας
- Στη βελτίωση της υγείας του εντέρου, το οποίο παίζει κεντρικό ρόλο στην ανοσολογική λειτουργία
Τι να προτιμάτε στη διατροφή σας
Ακολουθούν οι βασικές κατηγορίες τροφών που έχουν αντιφλεγμονώδη δράση και ενισχύουν την υγεία σε άτομα με αυτοάνοσα νοσήματα:
1. Καρποί και σπόροι
Πλούσιοι σε ωμέγα-3 λιπαρά, βιταμίνη Ε και ψευδάργυρο, που συμβάλλουν στη μείωση της φλεγμονής:
- Καρύδια
- Λιναρόσπορος
- Ηλιόσποροι
- Αμύγδαλα
- Σπόροι chia
2. Λαχανικά και φρούτα
Πλούσια σε αντιοξειδωτικά, φυτικές ίνες και βιταμίνες, προστατεύουν τα κύτταρα από το οξειδωτικό στρες:
- Μούρα
- Σπανάκι, μπρόκολο, λάχανο
- Καρότα
- Πορτοκάλια, μήλα
- Παντζάρια
3. Ψάρια και λιπαρά οξέα
Τα λιπαρά ψάρια όπως ο σολομός, η σαρδέλα και το σκουμπρί είναι εξαιρετική πηγή ωμέγα-3, που βοηθούν στη μείωση των συμπτωμάτων:
- Μειώνουν τον πόνο στις αρθρώσεις
- Ενισχύουν τη γνωστική λειτουργία
- Μειώνουν τη γενική φλεγμονή
4. Προβιοτικά και προβιοτικές τροφές
Η υγεία του εντέρου σχετίζεται άμεσα με τη ρύθμιση του ανοσοποιητικού. Προτιμήστε:
- Γιαούρτι με προβιοτικά
- Κεφίρ
- Ξινολάχανο (λάχανο τουρσί)
- Κομπούχα
- Τροφές πλούσιες σε φυτικές ίνες (πρεβιοτικά), όπως η βρώμη και οι μπανάνες
5. Πλήρεις υδατάνθρακες
Αντί για επεξεργασμένα άλευρα, προτιμήστε:
- Ζυμαρικά και ψωμί ολικής
- Καστανό ρύζι
- Κινόα
- Βρώμη
- Όσπρια (φακές, φασόλια)
6. Ελαιόλαδο και καλά λιπαρά
Το παρθένο ελαιόλαδο περιέχει πολυφαινόλες με ισχυρή αντιοξειδωτική δράση, ιδανικό για καθημερινή χρήση.
Τι να περιορίσετε ή να αποφύγετε
Ορισμένα τρόφιμα συνδέονται με φλεγμονώδη αντίδραση και ενδέχεται να επιδεινώνουν τα συμπτώματα.
1. Επεξεργασμένα τρόφιμα και ζάχαρη
- Γλυκά, μπισκότα, αναψυκτικά
- Έτοιμα γεύματα και fast food
- Συσκευασμένες σάλτσες
Η ζάχαρη αυξάνει τη φλεγμονή και επηρεάζει την εντερική μικροχλωρίδα.
2. Γλουτένη (σε συγκεκριμένα άτομα)
Σε ασθενείς με κοιλιοκάκη ή ευαισθησία στη γλουτένη, η αποφυγή της μπορεί να φέρει σημαντική βελτίωση. Συμβουλευτείτε διατροφολόγο ή γαστρεντερολόγο.
3. Υπερβολικό κόκκινο κρέας
Προκαλεί παραγωγή φλεγμονωδών μορίων. Αν καταναλώνεται, να είναι άπαχο και σε μικρές ποσότητες.
4. Γαλακτοκομικά (σε ορισμένες περιπτώσεις)
Κάποιοι ασθενείς με λύκο ή ρευματοειδή αρθρίτιδα αναφέρουν βελτίωση με περιορισμό τους. Δεν ισχύει όμως για όλους.
Πρακτικές συμβουλές για καθημερινή εφαρμογή
- Κρατήστε ημερολόγιο διατροφής για να εντοπίσετε πιθανούς διατροφικούς “εκλυτικούς παράγοντες”
- Προτιμήστε το σπιτικό φαγητό από το έτοιμο
- Αποφύγετε τα μεγάλα γεύματα που κουράζουν το πεπτικό
- Μην κάνετε αυστηρές δίαιτες – στόχος είναι η ισορροπία
- Συζητήστε με ειδικό διατροφολόγο για προσωποποιημένο πλάνο
