Τα αντιοξειδωτικά παίζουν βασικό ρόλο στη διατήρηση της υγείας μας, προστατεύοντας τα κύτταρα από βλάβες που προκαλούνται από τις ελεύθερες ρίζες. Η σωστή κατανόηση της λειτουργίας τους και η ενσωμάτωσή τους στη διατροφή μπορεί να συμβάλει σημαντικά στην πρόληψη χρόνιων ασθενειών και στη διατήρηση της νεότητας.
Τι είναι τα αντιοξειδωτικά
Τα αντιοξειδωτικά είναι μόρια που εμποδίζουν ή επιβραδύνουν τη φθορά των κυττάρων προκαλούμενη από τις ελεύθερες ρίζες. Οι ελεύθερες ρίζες είναι ασταθή μόρια που παράγονται φυσιολογικά στο σώμα κατά τη διάρκεια διαδικασιών όπως η αναπνοή ή λόγω εξωτερικών παραγόντων όπως:
-
Ρύπανση του αέρα
-
Έκθεση στον ήλιο
-
Κάπνισμα
-
Κακή διατροφή
Χωρίς επαρκή προστασία, οι ελεύθερες ρίζες μπορούν να προκαλέσουν οξειδωτικό στρες, το οποίο σχετίζεται με σοβαρές παθήσεις όπως καρδιοπάθειες, διαβήτη και καρκίνο.
Πώς λειτουργούν τα αντιοξειδωτικά
Τα αντιοξειδωτικά δρουν προσφέροντας ένα ηλεκτρόνιο στις ελεύθερες ρίζες, σταθεροποιώντας τις και αποτρέποντας την πρόκληση βλάβης στα κύτταρα. Αυτή η διαδικασία:
-
Προστατεύει τη δομή και τη λειτουργία των κυττάρων
-
Μειώνει τη φλεγμονή
-
Ενισχύει την άμυνα του οργανισμού
-
Επιβραδύνει τη διαδικασία της γήρανσης
Κύριοι τύποι αντιοξειδωτικών
Τα αντιοξειδωτικά διακρίνονται σε πολλές κατηγορίες, ανάλογα με τη χημική τους δομή και τη λειτουργία τους:
Βιταμίνες
-
Βιταμίνη C: Ισχυρό υδατοδιαλυτό αντιοξειδωτικό που ενισχύει το ανοσοποιητικό.
-
Βιταμίνη E: Λιποδιαλυτό αντιοξειδωτικό που προστατεύει τα κυτταρικά τοιχώματα.
-
Βιταμίνη Α: Υποστηρίζει την υγεία του δέρματος και της όρασης.
Μεταλλικά στοιχεία
-
Σελήνιο: Ενισχύει τη δράση άλλων αντιοξειδωτικών ενζύμων.
-
Ψευδάργυρος: Προστατεύει τις κυτταρικές μεμβράνες από την οξείδωση.
Φυτοχημικές ενώσεις
-
Φλαβονοειδή: Βρίσκονται σε φρούτα, λαχανικά, τσάι και κρασί.
-
Καροτενοειδή: Όπως το β-καροτένιο, λουτεΐνη και λυκοπένιο.
-
Πολυφαινόλες: Παρούσες σε τρόφιμα όπως το ελαιόλαδο και η μαύρη σοκολάτα.
Πηγές αντιοξειδωτικών στη διατροφή
Η ενσωμάτωση φυσικών πηγών αντιοξειδωτικών στην καθημερινή διατροφή είναι απαραίτητη. Μερικά παραδείγματα είναι:
-
Μούρα (βατόμουρα, φράουλες, μύρτιλα)
-
Πράσινα φυλλώδη λαχανικά (σπανάκι, καλέ)
-
Ξηροί καρποί (καρύδια, αμύγδαλα)
-
Πράσινο τσάι και καφές
-
Σοκολάτα υγείας (με υψηλή περιεκτικότητα σε κακάο)
-
Πορτοκάλια, ακτινίδια και ρόδια
Συμβουλές για να αυξήσετε την πρόσληψη αντιοξειδωτικών
-
Καταναλώστε 5 ή περισσότερες μερίδες φρούτων και λαχανικών καθημερινά.
-
Επιλέγετε τρόφιμα με έντονα χρώματα: όσο πιο ζωντανό το χρώμα, τόσο περισσότερα αντιοξειδωτικά περιέχει.
-
Προτιμήστε προϊόντα ολικής άλεσης και αποφύγετε υπερβολικά επεξεργασμένα τρόφιμα.
Ο ρόλος των αντιοξειδωτικών στην πρόληψη ασθενειών
Μελέτες έχουν δείξει ότι μια διατροφή πλούσια σε αντιοξειδωτικά μπορεί να:
-
Μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων
-
Προστατεύσει από την ανάπτυξη ορισμένων τύπων καρκίνου
-
Βελτιώσει την εγκεφαλική λειτουργία και να μειώσει τον κίνδυνο άνοιας
-
Ενισχύσει την αντοχή του δέρματος στις βλάβες από την ηλιακή ακτινοβολία
Η τακτική πρόσληψη αντιοξειδωτικών σε φυσικές μορφές (μέσα από τα τρόφιμα) είναι πιο ευεργετική από τη λήψη συμπληρωμάτων, εκτός αν υπάρχει ειδική ιατρική ανάγκη.
