Ο καρκίνος του παχέος εντέρου είναι ένας από τους συχνότερους τύπους καρκίνου στην Ευρώπη και την Ελλάδα, τόσο στους άνδρες όσο και στις γυναίκες. Αν και υπάρχουν γενετικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες που παίζουν ρόλο στην εμφάνισή του, η διατροφή είναι από τους πιο σημαντικούς τροποποιήσιμους παράγοντες πρόληψης.
Τα επιστημονικά δεδομένα δείχνουν ξεκάθαρα ότι ο τρόπος που τρώμε μπορεί να επηρεάσει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του παχέος εντέρου – είτε θετικά είτε αρνητικά.
Ποια διατροφικά στοιχεία αυξάνουν τον κίνδυνο
1. επεξεργασμένα κρέατα και κόκκινο κρέας
Η συχνή κατανάλωση επεξεργασμένων κρεάτων (π.χ. λουκάνικα, μπέικον, σαλάμια) έχει συνδεθεί με αυξημένο κίνδυνο.
- Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας κατατάσσει τα επεξεργασμένα κρέατα ως καρκινογόνα για τον άνθρωπο.
- Το κόκκινο κρέας θεωρείται «πιθανώς καρκινογόνο» όταν καταναλώνεται σε μεγάλες ποσότητες.
Συστήνεται:
- Περιορισμός κόκκινου κρέατος σε <500 γρ./εβδομάδα
- Αποφυγή επεξεργασμένων κρεάτων
2. διατροφή φτωχή σε φυτικές ίνες
Οι φυτικές ίνες βοηθούν στη σωστή κινητικότητα του εντέρου, ενισχύουν το μικροβίωμα και μειώνουν το χρόνο παραμονής καρκινογόνων ουσιών στο παχύ έντερο.
Κίνδυνος αυξάνεται όταν η διατροφή περιλαμβάνει:
- Επεξεργασμένους υδατάνθρακες (λευκό ψωμί, ζυμαρικά)
- Έλλειψη λαχανικών και οσπρίων
3. υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ
Η μακροχρόνια κατανάλωση αλκοόλ σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του παχέος εντέρου.
- Οι μελέτες δείχνουν δοσοεξαρτώμενη σχέση: όσο περισσότερο αλκοόλ, τόσο μεγαλύτερος ο κίνδυνος.
- Επηρεάζει την επεξεργασία του φολικού οξέος και τη λειτουργία του DNA.
4. παχυσαρκία και υψηλή πρόσληψη θερμίδων
Η υπερβολική πρόσληψη θερμίδων και η παχυσαρκία (ειδικά η κοιλιακή) αυξάνουν τον κίνδυνο καρκίνου του εντέρου λόγω:
- Φλεγμονής
- Αντίστασης στην ινσουλίνη
- Δυσλειτουργίας των ορμονών
Ποια τρόφιμα μειώνουν τον κίνδυνο
1. λαχανικά, φρούτα και όσπρια
Πλούσια σε φυτικές ίνες, αντιοξειδωτικά και προστατευτικά φυτοχημικά.
- Μειώνουν τη φλεγμονή
- Βοηθούν στην αποτοξίνωση
- Ρυθμίζουν το μικροβίωμα του εντέρου
Ιδανικό πλάνο:
- 5 μερίδες λαχανικών & φρούτων την ημέρα
- Όσπρια τουλάχιστον 2 φορές την εβδομάδα
2. δημητριακά ολικής άλεσης
Το πίτουρο, το φύτρο και ο πυρήνας των σιτηρών παρέχουν:
- Φυτικές ίνες
- Βιταμίνες του συμπλέγματος Β
- Αντιοξειδωτικά
Η τακτική κατανάλωσή τους μειώνει τον κίνδυνο καρκίνου του παχέος εντέρου κατά 20-30%, σύμφωνα με επιδημιολογικές μελέτες.
3. προβιοτικά και προϊόντα ζύμωσης
Τα γιαούρτια, το κεφίρ και άλλα τρόφιμα που περιέχουν ζωντανά βακτήρια βελτιώνουν το εντερικό μικροβίωμα, μειώνοντας τη φλεγμονή και την ανάπτυξη παθογόνων.
- Υποστηρίζουν την ανοσία
- Ρυθμίζουν το pH του εντέρου
- Βοηθούν στην πέψη και αποβολή των τοξινών
4. ασβέστιο και βιταμίνη d
Υπάρχουν ενδείξεις ότι το ασβέστιο (κυρίως από γαλακτοκομικά) και η βιταμίνη D παίζουν ρόλο στην προστασία του βλεννογόνου του εντέρου και στην πρόληψη της δημιουργίας πολυπόδων.
- Το ασβέστιο μπορεί να δεσμεύσει χολικά οξέα
- Η βιταμίνη D ρυθμίζει την κυτταρική διαίρεση
Διατροφικές συνήθειες που προστατεύουν
- Περιορισμός κατανάλωσης επεξεργασμένων τροφίμων
- Καθημερινή κατανάλωση φυτικών ινών από ποικιλία πηγών
- Μείωση ή αποφυγή αλκοόλ
- Επαρκής ενυδάτωση (νερό και όχι αναψυκτικά)
- Έλεγχος βάρους και διατήρηση υγιούς ΔΜΣ
Η Μεσογειακή διατροφή, που περιλαμβάνει ελαιόλαδο, ψάρι, λαχανικά, φρούτα και δημητριακά ολικής, έχει ισχυρή προστατευτική δράση κατά του καρκίνου του παχέος εντέρου.
