Η αγορά πολυβιταμινών και συμπληρωμάτων διατροφής έχει εκτοξευθεί, με αμέτρητες επιλογές στα ράφια των φαρμακείων και των καταστημάτων υγιεινής διατροφής. Όμως, πριν ξεκινήσεις να καταναλώνεις οποιοδήποτε συμπλήρωμα, το πιο σημαντικό ερώτημα που πρέπει να απαντήσεις είναι: τα χρειάζομαι πραγματικά;
Χρειάζεσαι πολυβιταμίνη;
Οι περισσότεροι υγιείς ενήλικες που ακολουθούν ισορροπημένη διατροφή δεν χρειάζονται καθημερινή πολυβιταμίνη. Ωστόσο, υπάρχουν περιπτώσεις όπου τα συμπληρώματα είναι χρήσιμα ή και απαραίτητα:
Πότε μπορεί να χρειάζεσαι συμπληρώματα:
- Διατροφικές ελλείψεις (π.χ. έλλειψη βιταμίνης D, σιδήρου ή Β12)
- Ειδικές διατροφές (vegan, vegetarian, keto, κ.λπ.)
- Περιορισμένη πρόσληψη θερμίδων ή δίαιτες αδυνατίσματος
- Χρόνια νοσήματα ή φαρμακευτική αγωγή που επηρεάζει την απορρόφηση
- Εγκυμοσύνη ή γαλουχία
- Αθλητές με αυξημένες ανάγκες σε μικροθρεπτικά συστατικά
- Άτομα τρίτης ηλικίας, λόγω μειωμένης απορρόφησης
Σε κάθε περίπτωση, είναι προτιμότερο να κάνεις εργαστηριακό έλεγχο για βιταμίνες και ιχνοστοιχεία και να συμβουλευτείς γιατρό ή διατροφολόγο πριν την επιλογή.
Τι περιέχει μια πολυβιταμίνη
Οι περισσότερες περιλαμβάνουν:
- Βιταμίνες A, C, D, E, K και το σύμπλεγμα B (Β1, Β2, Β6, Β12, φυλλικό οξύ)
- Ιχνοστοιχεία όπως σίδηρο, ψευδάργυρο, μαγνήσιο, σελήνιο, χρώμιο, ιώδιο
- Κάποιες έχουν και επιπλέον φυτικά εκχυλίσματα, ένζυμα ή προβιοτικά
Η ποσότητα κάθε συστατικού διαφέρει σημαντικά ανά προϊόν. Κάποια παρέχουν το 100% των ημερήσιων αναγκών (ΣΗΠ), άλλα υπερβολικές δόσεις που μπορεί να είναι επιβλαβείς.
Πώς να επιλέξεις τη σωστή πολυβιταμίνη
1. Προσάρμοσε την επιλογή στις ανάγκες σου
- Για άνδρες: αποφεύγεται ο σίδηρος αν δεν υπάρχει έλλειψη
- Για γυναίκες σε αναπαραγωγική ηλικία: πιθανή ανάγκη για σίδηρο και φολικό οξύ
- Για άτομα άνω των 50: αυξημένη ανάγκη για βιταμίνη D, Β12, ασβέστιο
- Για vegans: B12, D, σίδηρος, ψευδάργυρος και ωμέγα-3 (από φύκια)
2. Έλεγξε τη δοσολογία
- Απόφυγε υπερβολικές ποσότητες (ιδίως λιποδιαλυτές βιταμίνες A, D, E, K)
- Ιδανικά, αναζητήστε προϊόντα με ποσότητες κοντά στις ΣΗΠ (Συνιστώμενες Ημερήσιες Προσλήψεις)
3. Πρόσεξε τα πρόσθετα
- Επίλεξε πολυβιταμίνες χωρίς τεχνητές χρωστικές, συντηρητικά ή ζάχαρη
- Προτίμησε μορφές χωρίς γλουτένη ή λακτόζη, αν υπάρχει ευαισθησία
4. Προτίμησε αξιόπιστες εταιρείες
- Επιλογή από πιστοποιημένα brands με διαφάνεια στη σύνθεση
- Έλεγξε αν η εταιρεία πραγματοποιεί εργαστηριακούς ελέγχους ποιότητας
- Συστήνεται να αγοράζεις μόνο από φαρμακεία ή επίσημους διανομείς
Συμπληρώματα πέρα από τις πολυβιταμίνες
Ανάλογα με τις ανάγκες σου, μπορεί να χρειαστείς και πιο στοχευμένα συμπληρώματα:
- Βιταμίνη D3 – κοινή έλλειψη, ειδικά τον χειμώνα
- Μαγνήσιο – για μυϊκή αποκατάσταση, νευρικό σύστημα, ύπνο
- Ωμέγα-3 λιπαρά (EPA/DHA) – για καρδιά και εγκέφαλο
- Προβιοτικά – για την υγεία του εντέρου
- Σίδηρος ή φερριτίνη – μόνο με ιατρική ένδειξη
- Κολλαγόνο με βιταμίνη C – για αρθρώσεις και δέρμα (όχι απαραίτητο για όλους)
Τι να αποφύγεις
- Αυτοδιάγνωση και υπερδοσολογία – οι υψηλές δόσεις μπορεί να είναι τοξικές
- Πολυβιταμίνες “για τα πάντα” – δεν υπάρχουν θαυματουργά προϊόντα
- Παραπλανητικές διαφημίσεις με υπερβολικές υποσχέσεις
- Συμπληρώματα από αναξιόπιστες πηγές (π.χ. χωρίς έγκριση ΕΟΦ)
Πώς να τα εντάξεις στην καθημερινότητα
- Πάρε τα συμπληρώματα με το φαγητό, για καλύτερη απορρόφηση
- Διατήρησέ τα σε δροσερό, ξηρό μέρος, μακριά από το φως και την υγρασία
- Κράτα πρόγραμμα – η σταθερότητα είναι πιο σημαντική από την ποσότητα
